چکیده

موضوع تربیت، از جمله مباحثی است که در دین اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار است، اما متأسفانه کمتر به مبانی آن توجه شده است. تربیت، فرآیندی است که در بستر وجود انسان شکل می گیرد و به این اعتبار، انسان موضوع تربیت، قلمداد می شود. از دیدگاه پژوهشگران عرصۀ تعلیم و تربیت، حصول تحول تکاملی، از نتایج تربیت به شمار آمده و شایسته آن است که این تحول تکاملی، مبتنی بر اتخاذ بهترین مبانی باشد. از آن جا که مبانی کلامی برگرفته از دو ابزار عقل و نقل است، به نوبۀ خود می تواند نیکو ترین مبانی را در شناخت و به گزینی روش تربیت، معرفی نماید. بدون تردید در میان مبانی کلامی، آن دسته از مبانی که رویکردی انسان شناسانه دارند، از حیث معرفت شناختی، از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود. پرسش اصلی تحقیق حاضر بررسی عقل به عنوان مبنایی کلامی و اعتقادی انسان شناختی اسلامی در روش های تربیت دینی است؟ پژوهش حاضر که با رویکرد کلامی نوشته شده است می کوشد تا با اتکاء به منابع دست اول کلامی متکلمان و فیلسوف- متکلمان مسلمان، به روش توصیفی- تحلیلی به گونه کتابخانه ای بر مبنای جمع آوری داده ها، به پرسش پیش گفته، پاسخ دهد. نتیجه آن که بر مبنای دیدگاه کلامی-انسان شناختی اسلامی، وجود عنصر عقل ، نقش به سزایی در شناخت و به گزینی روش های تربیتی دینی دارد.

واژگان کلیدی: عقل، کلامی، اعتقادی، انسان شناختی، تربیت دینی.