چکیده

تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی است. تلقیح، ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن، خواه زوج و زوجه و خواه بیگانه، برای انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله‌ای غیر از مقاربت است. این ترکیب یا در رحم صورت می‌پذیرد یا در خارج رحم. در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات به‌صورتی که در شرع و عرف ممنوع اعلام شده مانند تماس نامحرم، اجتناب کرد. تلقیح از مسائل مستحدثه و نو می‌باشد که از دستاوردهای علم نوین پزشکی است و در زمان پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) به شکل کنونی مطرح نبوده است و لازم است پژوهش‌هایی صورت گرفته و اقسام مختلف آن از نظر فقهی و حقوقی بررسی شود. در مقالۀ حاضر تعریف و شرایط تلقیح مصنوعی بیان شده است و مستندات فقهی و حقوقی و پزشکی آن بررسی شده و احکام تکلیفی (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت، اباحه) و وضعی (مانند ارث و نفقه) اقسام مختلف آن بیان شده است. گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه‌ای انجام شده است و به‌شیوۀ توصیفی تحلیلی پردازش صورت گرفته است.

واژگان کلیدی: تلقیح مصنوعی، نطفه، تخمک، اسپرم، رحم جایگزین.